سال ۱۹۸۱ شرکت آی‌بی‌ام کارت گرافیکی به اسم Monochrome Display Adapter ساخت که فقط متن سیاه‌وسفید نشون می‌داد و هیچ تصویری نمایش نمیداد

گرافیک

۲. اولین کارت رنگی تاریخ

در سال ۱۹۸2، کارت CGA (Color Graphics Adapter) اومد با قابلیت نمایش ۴ رنگ همزمان. همین باعث شد بازی‌های اولیه مثل Prince of Persia رنگ بگیرن.

۳. VGA نقطه عطف تاریخ گرافیک بود

در سال ۱۹۸۷، IBM کارت VGA رو معرفی کرد؛ استانداردی که تا امروز پایه‌ی رزولوشن‌هاست (مثل 640×480).

۴. تولد کارت‌گرافیک مدرن با NVIDIA GeForce 256

در ۱۹۹۹ انویدیا گفت این اولین کارت‌گرافیک تاریخه، چون خودش تمام پردازش گرافیکی رو انجام می‌داد، نه پردازنده. اینجا بود که مفهوم پردازنده گرافیکی مدرن شکل گرفت.

۵. رقابت ATI و NVIDIA دنیا رو عوض کرد

دهه ۲۰۰۰ نبرد بین ATI Radeon و NVIDIA GeForce باعث جهش بزرگ در رندر سه‌بعدی شد. ATI بعداً توسط ای‌ام‌دی خریده شد (۲۰۰۶).

۶. اولین پشتیبانی از شتاب سخت‌افزاری سه‌بعدی

کارت 3dfx Voodoo Graphics در سال ۱۹۹۶ اولین کارت بود که شتاب سخت‌افزاری سه‌بعدی واقعی ارائه داد — مخصوصاً برای بازی‌هایی مثل Quake.

۷. مرگ 3dfx و سلطه NVIDIA

3dfx پادشاه گرافیک بود تا وقتی انویدیا سال ۲۰۰۰ اونو خرید. این خرید عملاً صنعت رو یک‌قطبی کرد.

۸. AGP جای PCI رو گرفت

اواخر دهه ۹۰، اسلات AGP معرفی شد که فقط مخصوص کارت گرافیک بود و سرعت انتقال داده رو چند برابر کرد.

۹. PCI Express جایگزین AGP شد

از سال ۲۰۰۴، PCIe استاندارد جدید شد و هنوزم استفاده می‌شه. سرعتش هر نسل چند برابر شد (الان PCIe 5.0 داریم).

۱۰. ظهور DirectX و OpenGL

دهه ۹۰ با معرفی DirectX از مایکروسافت و OpenGL از SGI، بازی‌های سه‌بعدی بالاخره استاندارد نرم‌افزاری پیدا کردن.

۱۱. کارت‌گرافیک وارد دنیای محاسبات علمی شد

در سال ۲۰۰۶، انویدیا تکنولوژی CUDA رو معرفی کرد تا از گرافیک برای پردازش‌های غیرگرافیکی (مثل شبیه‌سازی و علم داده) استفاده بشه.

۱۲. اولین کارت‌گرافیک با معماری یکپارچه Shader

در سال ۲۰۰۶، GeForce 8800 GTX اولین کارتی بود که معماری یکپارچه Shader داشت — نقطه‌ی شروع گرافیک‌های مدرن امروزی.

۱۳. گرافیک‌ها وارد هوش مصنوعی شدند

از سال ۲۰۱۲ به بعد، گرافیک‌ها در یادگیری عمیق (Deep Learning) نقش کلیدی پیدا کردن. مثلاً الگوریتم معروف AlexNet روی گرافیک اجرا شد و انقلابی ایجاد کرد.

۱۴. Ray Tracing واقعی اولین‌بار ۲۰۱۸ اومد

با سری RTX 2000، انویدیا سخت‌افزار مخصوص رهگیری پرتو (RT cores) معرفی کرد؛ چیزی که سینمایی‌ترین نور و سایه رو وارد بازی‌ها کرد.

۱۵. گرافیک‌ها برای رمزنگاری و ماینینگ استفاده شدن

از ۲۰۱۰، استخراج بیت‌کوین و اتریوم با گرافیک شروع شد چون پردازش موازی‌شون برای الگوریتم‌های رمزنگاری فوق‌العاده بود.

۱۶. گرافیک‌ها در ساخت فیلم‌های بزرگ استفاده می‌شن

استودیوهایی مثل Pixar، ILM و Weta Digital از صدها گرافیک برای رندر فیلم‌هایی مثل Avatar و Avengers استفاده می‌کنن.

۱۷. ظهور کارت‌های گرافیک حرفه‌ای (Quadro, FirePro)

انویدیا با Quadro و AMD با FirePro کارت‌هایی ساختن مخصوص مهندسی، رندر صنعتی و طراحی سه‌بعدی حرفه‌ای.

۱۸. گرافیک‌های موبایل وارد بازی شدن

با ظهور Tegra و Adreno (در گوشی‌ها)، گرافیک‌ها از PC به موبایل هم مهاجرت کردن و باعث شدن گرافیک بازی‌های موبایل جهش کنه.

۱۹. گرافیک‌ها در ابرکامپیوترها پادشاه شدن

بیشتر ابرکامپیوترهای برتر جهان (مثل Fugaku و Frontier) از گرافیک برای محاسبه استفاده می‌کنن؛ چون قدرتشون در مقیاس بالا بی‌رقیبه.

۲۰. گرافیک‌ها آینده‌ی محاسبات جهان‌ان

از بازی تا هوش مصنوعی، از خودرو تا پزشکی — تقریباً هر چیزی که نیاز به پردازش سنگین داره، الان با گرافیک انجام می‌شه. آینده، متعلق به اون‌هاست.

💙 سرفصل‌های مقاله